Eating Betel Nut (ăn trầu)
Eating Betel Nut (ăn trầu)
When I was about sixteen, in high school in Australia, my teacher gave me a book to read called, “The Surprising Asians”. And it was a book about a young Australian woman, who traveled around Southeast Asia, and had a wonderful time and met people from Cambodia and Laos, Thailand and Vietnam and learned about their culture and tried the food that they ate, that she had never eaten before. And when I read this book, I think it really captured my imagination. And it made me really want to travel and see different ways of life, and so as soon as I was able, I traveled myself. I traveled to Europe and I traveled around Australia and in the United States, but it was only recently that I came to Southeast Asia. So now I’m fifty-three years old and ever since I was sixteen, I’ve been thinking about coming to Southeast Asia. Now I’m finally here.
Hồi khoảng mười sáu tuổi, khi đang học ở trường trung học ở Úc, cô giáo của tôi đã cho tôi đọc một cuốn sách có tên là "Kinh ngạc về người Châu Á". Đó là một cuốn sách nói về một phụ nữ trẻ người Úc, người đã đi du lịch khắp khu vực Đông Nam Á, đã có một thời gian tuyệt vời, đã gặp gỡ nhiều người từ Campuchia, Lào, Thái Lan và Việt Nam và đã biết đến đến văn hóa của họ, đã dùng thức ăn của họ điều mà cô chưa bao có được trước đây. Khi tôi đọc cuốn sách này, tôi nghĩ rằng nó thực sự đã kích thích được trí tưởng tượng của tôi. Và nó làm tôi thực sự muốn đi du lịch và chứng kiến sự muôn màu của cuộc sống, và vì vậy ngay sau khi tôi có thể, tôi đã đi du lịch một mình. Tôi đi du lịch đến châu Âu, đi khắp nước Úc và Mỹ, nhưng chỉ đến gần đây tôi mới đến khu vực Đông Nam Á. Tôi đã suy nghĩ đến Đông Nam Á kể từ khi tôi mười sáu, đến nay tôi đã 53 tuổi, cuối cùng, bây giờ tôi cũng đã đến được đây.
But when I was sixteen and I read this book, “The Surprising Asians”, one thing that stayed in my memory was the description of eating betel nut. I’d never heard of betel nut before; I’ve never seen it in the West. I’m sure you can’t find it anywhere in the United States or Australia or Europe, and I always thought it was such an interesting thing to eat this nut that made your mouth red and gave you a feeling of, that stimulated you a little bit like maybe coffee or another stimulant. So I really always wanted to see what this was and to try it.
Nhưng hồi mười sáu tuổi, khi đọc cuốn sách này, cuốn sách "Kinh ngạc về người Châu Á", có một điều đọng lại trong bộ nhớ của tôi là sự mô tả về tục ăn trầu. Trước đó, tôi chưa bao giờ nghe nói về ăn trầu, tôi chưa bao giờ nhìn thấy nó ở phương Tây. Tôi chắc chắn rằng bạn không thể tìm thấy nó ở bất cứ nơi nào tại Hoa Kỳ, Úc hay châu Âu, và tôi luôn luôn nghĩ rằng nó thật thú vị khi ăn hạt mà làm cho đỏ miệng và mang lại cho bạn một cảm giác, nó hơi kích thích bạn một chút, có lẽ giống như cà phê hay các chất kích thích gì đấy. Vì vậy, tôi luôn thực sự muốn thấy đó là cái gì đã xảy ra và muốn dùng thử nó.
So when I came to Vietnam, I was traveling in the north, and I went to some markets in Bac Ha, near Sa Pa, and I saw an old woman and her mouth was very red with betel nut juice. And I pointed to her mouth and I tried to explain that I wanted to eat some betel nut, too. But because I don’t speak Vietnamese and she didn’t speak English, she didn’t understand me. But she took me down the street to a little shop and I thought she was going to show me betel nut but instead she showed me lipstick because she must have thought I wanted red lips! She didn’t know I wanted betel nut. She probably thought it would be very strange for a Westerner to want to chew betel nut. So I couldn’t find betel nut and I didn’t know what to look for. If I went to the markets, I didn’t recognize betel nut because I didn’t know what it looked like.
Vì vậy, khi tôi đến Việt Nam, tôi đã đi du lịch ở phía Bắc, và tôi đã đi đến một số chợ ở Bắc Hà, gần Sa Pa, tôi thấy một bà già, miệng rất đỏ với nước cốt trầu. Tôi chỉ vào miệng bà ấy và cố gắng giải thích rằng mình cũng muốn ăn trầu. Nhưng bởi vì tôi không nói được tiếng Việt và bà ấy lại không nói được tiếng Anh nên bà ấy không hiểu tôi. Nhưng bà ấy đã chỉ tôi xuống đường phố đến một cửa hàng nhỏ và tôi nghĩ rằng bà ấy sẽ hướng dẫn cho tôi ăn trầu nhưng thay vào đó bà chỉ cho tôi son môi bởi vì bà ấy nghĩ rằng tôi muốn có đôi môi đỏ! Bà ấy không biết tôi muốn ăn trầu. Có thể bà ấy nghĩ rằng sẽ rất là lạ với một người phương Tây như tôi mà muốn nhai trầu. Vì vậy, tôi không thể tìm thấy trầu và tôi không cũng biết làm thế nào để tìm được chúng. Nếu tôi có đi đến các chợ, tôi cũng không thể nhận ra trầu vì tôi không biết nó trông như thế nào.
So I asked a Vietnamese teacher here how I could get some betel nut and try it. And she very kindly got the nut and the leaves and the lime and prepared it for me so I could try it. And I was expecting it to taste bad in some way, but it didn’t taste bad at all. It tasted very fresh and it really just tasted like leaves. And I thought it was amazing that I put green leaves and white limestone paste in my mouth and then when I chewed for awhile, my mouth turned red. And I think everybody – all the other teachers – thought I was very strange because most of them had never tried betel nut, but I was very happy to have tried it. So I waited almost forty years from when I first read about chewing on betel nut until I had a chance to try it for myself.
Vì vậy, tôi đã hỏi một giáo viên Việt Nam sống ở ở đây làm thế nào để tôi có được một ít trầu và dùng thử nó. Và cô ấy đã rất tử tế kiếm hạt cau, lá trầu và vôi và chuẩn bị cho tôi để tôi có thể dùng thử nó. Và tôi đã mong nó có một mùi vị khó chịu theo những cách nào đó, nhưng nó đã không có mùi vị gì khó chịu cả. Nó có vị rất tươi ngon và thực sự chỉ là có vị như lá cây. Tôi nghĩ rằng, thật là tuyệt vời khi mà đặt lá trầu xanh và vôi trắng vào trong miệng của mình và sau khi nhai một lúc, miệng tôi chuyển sang màu đỏ. Và tôi nghĩ mọi người - tất cả các giáo viên khác - nghĩ rằng tôi thật lạ thường, bởi vì hầu hết trong số họ chưa bao giờ thử ăn trầu, nhưng tôi thì rất hạnh phúc vì đã được dùng thử nó. Điều mà tôi đã chờ đợi gần suốt bốn mươi năm kể từ khi lần đầu tiên đọc về ăn trầu cho đến khi tôi đã có một cơ hội để dùng thử nó cho bản thân mình.
And now the next thing that I have to be very brave to try is half-hatched eggs. And tomorrow a teacher is going to take me to try half-hatched eggs. And for a Westerner, it’s a very strange thing to eat. And to be honest, I’m very worried about it and I don’t know if I’ll be able to eat it. But I believe that it’s very good food. And I believe that it’s nutritious and I believe that it’s delicious and I think it’s just my problem and my culture that makes it hard for me to think about eating it. So it will be a very good test of my ability to forget my culture for a minute and really try and enjoy Vietnamese culture. But these are only some of the many very very interesting and wonderful experiences that I’ve had traveling in Vietnam.
Và bây giờ điều tiếp theo mà tôi phải rất dũng cảm để dùng thử là ăn trứng lộn. Ngày mai, một giáo viên sẽ đưa tôi đi dùng thử trứng lộn. Và đối với một người phương Tây, nó là điều rất lạ lùng. Và phải trung thực, tôi rất lo lắng về điều đó và tôi không biết liệu tôi có thể ăn được nó không. Nhưng tôi tin rằng đó là thực phẩm rất tốt, đó là dinh dưỡng và tôi tin rằng nó rất ngon, và tôi nghĩ rằng nó chỉ là vấn đề của tôi và văn hóa của tôi mà làm cho nó khó khăn cho tôi để suy nghĩ về ăn nó. Vì vậy, nó sẽ là một thử nghiệm rất tốt về khả năng của mình để quên đi văn hóa của tôi trong một phút và thật sự cố gắng và tận hưởng văn hóa Việt Nam. Nhưng đây chỉ là một số trong rất rất nhiều kinh nghiệm thú vị và tuyệt vời mà tôi đã có khi du lịch tại Việt Nam.
HOW CAN SOMEONE INVEST IN THE STOCK MARKET?
(Làm thế nào để bất kỳ ai cũng có thể đầu tư vào thị trường chứng khoán?)
The basic principle of the stock market is risk and return. In order to achieve a high return on your investment, you usually have to accept risk. The riskier the investment the higher the potential return. For example, investing in a bank that has a long history of profitable operations is not as risky as investing in a new company that has no history of operating profits. However, investing in a bank by buying its stock usually does not provide as high return as investing in a new technology company, for example. However, investing in a bank with a long operating history carries less risk.
Nguyên tắc cơ bản của thị trường chứng khoán là rủi ro và lợi nhuận. Để đạt được lợi nhuận cao trong đầu tư, bạn phải thường chấp nhận rủi ro. Rủi ro trong đầu tư càng cao thì tiềm năng trong lợi nhuận càng lớn. Ví dụ: đầu tư vào một ngân hàng đã có lịch sử hoạt động lợi nhuận lâu đời là ít rủi ro hơn đầu tư vào một công ty mới chưa có lịch sử hoạt động lợi nhuận. Đầu tư vào cổ phiếu ngân hàng thường không mang lại lợi nhuận cao bằng đầu tư vào một công ty kỹ thuật mới. Ngược lại, đầu tư vào một ngân hàng với lịch sử hoạt động lâu dài thì ít mang lại rủi ro hơn.
For example, from my own investment experience, I have purchased stock in Citibank, in the New York Stock Exchange. My rate of return is about 10%. I do not like to have a lot of risk, so I invest conservatively. My son, on the other hand, is young and does not mind to invest in risky companies. For example, he purchased stock in Google when Google was just beginning to operate, and when Google did not have a history of operating profits. He paid 30 dollars a share. Today, the stock is worth approximately 500 dollars per share because Google has been a very successful company. However, at the time he purchased the stock there was a possibility that Google would not be successful and he would have lost all his money.
Ví dụ: Bằng những kinh nghiệm đầu tư của mình, tôi sẽ mua cổ phiếu của Citibank, tại Sàn giao dịch chứng khoán New York. Tỉ lệ lợi nhuận của tôi khoảng 10%. Tôi không thích có nhiều rủi ro nên tôi đầu tư thận trọng. Con trai tôi thì trái lại, anh ấy trẻ và không quan tâm đã đầu tư vào những công ty có rủi ro. Ví dụ: Anh ta mua cổ phiếu của Google khi Google vừa mới bắt đầu hoạt động, khi đó Google không có lịch sử hoạt động lợi nhuận. Anh ta đã trả 30 đô la cho 1 cổ phiếu. Hiện giờ, giá cổ phiếu vào khoảng 500 đô la/1 cổ phiếu, bởi vì Google đã là một công ty rất thành công. Tuy nhiên ở thời điểm đó, Anh ta đã mua cổ phiếu với khả năng mà Google sẽ không thành công và anh ta có thể sẽ mất tất cả số tiền.
In this case, though it has proven to be a very good investment and he is very happy with the profits he realized from his investment in Google stock.
Trong trường hợp này, anh ta đã chứng minh được mình là một nhà đầu tư giỏi, anh ta rất vui sướng với lợi nhuận mà anh ta đã kiếm được từ việc đầu tư của mình vào cổ phiếu Google.
Cao Đình Hải - Tạm dịch
Eating Betel Nut (ăn trầu)
When I was about sixteen, in high school in Australia, my teacher gave me a book to read called, “The Surprising Asians”. And it was a book about a young Australian woman, who traveled around Southeast Asia, and had a wonderful time and met people from Cambodia and Laos, Thailand and Vietnam and learned about their culture and tried the food that they ate, that she had never eaten before. And when I read this book, I think it really captured my imagination. And it made me really want to travel and see different ways of life, and so as soon as I was able, I traveled myself. I traveled to Europe and I traveled around Australia and in the United States, but it was only recently that I came to Southeast Asia. So now I’m fifty-three years old and ever since I was sixteen, I’ve been thinking about coming to Southeast Asia. Now I’m finally here.
Hồi khoảng mười sáu tuổi, khi đang học ở trường trung học ở Úc, cô giáo của tôi đã cho tôi đọc một cuốn sách có tên là "Kinh ngạc về người Châu Á". Đó là một cuốn sách nói về một phụ nữ trẻ người Úc, người đã đi du lịch khắp khu vực Đông Nam Á, đã có một thời gian tuyệt vời, đã gặp gỡ nhiều người từ Campuchia, Lào, Thái Lan và Việt Nam và đã biết đến đến văn hóa của họ, đã dùng thức ăn của họ điều mà cô chưa bao có được trước đây. Khi tôi đọc cuốn sách này, tôi nghĩ rằng nó thực sự đã kích thích được trí tưởng tượng của tôi. Và nó làm tôi thực sự muốn đi du lịch và chứng kiến sự muôn màu của cuộc sống, và vì vậy ngay sau khi tôi có thể, tôi đã đi du lịch một mình. Tôi đi du lịch đến châu Âu, đi khắp nước Úc và Mỹ, nhưng chỉ đến gần đây tôi mới đến khu vực Đông Nam Á. Tôi đã suy nghĩ đến Đông Nam Á kể từ khi tôi mười sáu, đến nay tôi đã 53 tuổi, cuối cùng, bây giờ tôi cũng đã đến được đây.
But when I was sixteen and I read this book, “The Surprising Asians”, one thing that stayed in my memory was the description of eating betel nut. I’d never heard of betel nut before; I’ve never seen it in the West. I’m sure you can’t find it anywhere in the United States or Australia or Europe, and I always thought it was such an interesting thing to eat this nut that made your mouth red and gave you a feeling of, that stimulated you a little bit like maybe coffee or another stimulant. So I really always wanted to see what this was and to try it.
Nhưng hồi mười sáu tuổi, khi đọc cuốn sách này, cuốn sách "Kinh ngạc về người Châu Á", có một điều đọng lại trong bộ nhớ của tôi là sự mô tả về tục ăn trầu. Trước đó, tôi chưa bao giờ nghe nói về ăn trầu, tôi chưa bao giờ nhìn thấy nó ở phương Tây. Tôi chắc chắn rằng bạn không thể tìm thấy nó ở bất cứ nơi nào tại Hoa Kỳ, Úc hay châu Âu, và tôi luôn luôn nghĩ rằng nó thật thú vị khi ăn hạt mà làm cho đỏ miệng và mang lại cho bạn một cảm giác, nó hơi kích thích bạn một chút, có lẽ giống như cà phê hay các chất kích thích gì đấy. Vì vậy, tôi luôn thực sự muốn thấy đó là cái gì đã xảy ra và muốn dùng thử nó.
So when I came to Vietnam, I was traveling in the north, and I went to some markets in Bac Ha, near Sa Pa, and I saw an old woman and her mouth was very red with betel nut juice. And I pointed to her mouth and I tried to explain that I wanted to eat some betel nut, too. But because I don’t speak Vietnamese and she didn’t speak English, she didn’t understand me. But she took me down the street to a little shop and I thought she was going to show me betel nut but instead she showed me lipstick because she must have thought I wanted red lips! She didn’t know I wanted betel nut. She probably thought it would be very strange for a Westerner to want to chew betel nut. So I couldn’t find betel nut and I didn’t know what to look for. If I went to the markets, I didn’t recognize betel nut because I didn’t know what it looked like.
Vì vậy, khi tôi đến Việt Nam, tôi đã đi du lịch ở phía Bắc, và tôi đã đi đến một số chợ ở Bắc Hà, gần Sa Pa, tôi thấy một bà già, miệng rất đỏ với nước cốt trầu. Tôi chỉ vào miệng bà ấy và cố gắng giải thích rằng mình cũng muốn ăn trầu. Nhưng bởi vì tôi không nói được tiếng Việt và bà ấy lại không nói được tiếng Anh nên bà ấy không hiểu tôi. Nhưng bà ấy đã chỉ tôi xuống đường phố đến một cửa hàng nhỏ và tôi nghĩ rằng bà ấy sẽ hướng dẫn cho tôi ăn trầu nhưng thay vào đó bà chỉ cho tôi son môi bởi vì bà ấy nghĩ rằng tôi muốn có đôi môi đỏ! Bà ấy không biết tôi muốn ăn trầu. Có thể bà ấy nghĩ rằng sẽ rất là lạ với một người phương Tây như tôi mà muốn nhai trầu. Vì vậy, tôi không thể tìm thấy trầu và tôi không cũng biết làm thế nào để tìm được chúng. Nếu tôi có đi đến các chợ, tôi cũng không thể nhận ra trầu vì tôi không biết nó trông như thế nào.
So I asked a Vietnamese teacher here how I could get some betel nut and try it. And she very kindly got the nut and the leaves and the lime and prepared it for me so I could try it. And I was expecting it to taste bad in some way, but it didn’t taste bad at all. It tasted very fresh and it really just tasted like leaves. And I thought it was amazing that I put green leaves and white limestone paste in my mouth and then when I chewed for awhile, my mouth turned red. And I think everybody – all the other teachers – thought I was very strange because most of them had never tried betel nut, but I was very happy to have tried it. So I waited almost forty years from when I first read about chewing on betel nut until I had a chance to try it for myself.
Vì vậy, tôi đã hỏi một giáo viên Việt Nam sống ở ở đây làm thế nào để tôi có được một ít trầu và dùng thử nó. Và cô ấy đã rất tử tế kiếm hạt cau, lá trầu và vôi và chuẩn bị cho tôi để tôi có thể dùng thử nó. Và tôi đã mong nó có một mùi vị khó chịu theo những cách nào đó, nhưng nó đã không có mùi vị gì khó chịu cả. Nó có vị rất tươi ngon và thực sự chỉ là có vị như lá cây. Tôi nghĩ rằng, thật là tuyệt vời khi mà đặt lá trầu xanh và vôi trắng vào trong miệng của mình và sau khi nhai một lúc, miệng tôi chuyển sang màu đỏ. Và tôi nghĩ mọi người - tất cả các giáo viên khác - nghĩ rằng tôi thật lạ thường, bởi vì hầu hết trong số họ chưa bao giờ thử ăn trầu, nhưng tôi thì rất hạnh phúc vì đã được dùng thử nó. Điều mà tôi đã chờ đợi gần suốt bốn mươi năm kể từ khi lần đầu tiên đọc về ăn trầu cho đến khi tôi đã có một cơ hội để dùng thử nó cho bản thân mình.
And now the next thing that I have to be very brave to try is half-hatched eggs. And tomorrow a teacher is going to take me to try half-hatched eggs. And for a Westerner, it’s a very strange thing to eat. And to be honest, I’m very worried about it and I don’t know if I’ll be able to eat it. But I believe that it’s very good food. And I believe that it’s nutritious and I believe that it’s delicious and I think it’s just my problem and my culture that makes it hard for me to think about eating it. So it will be a very good test of my ability to forget my culture for a minute and really try and enjoy Vietnamese culture. But these are only some of the many very very interesting and wonderful experiences that I’ve had traveling in Vietnam.
Và bây giờ điều tiếp theo mà tôi phải rất dũng cảm để dùng thử là ăn trứng lộn. Ngày mai, một giáo viên sẽ đưa tôi đi dùng thử trứng lộn. Và đối với một người phương Tây, nó là điều rất lạ lùng. Và phải trung thực, tôi rất lo lắng về điều đó và tôi không biết liệu tôi có thể ăn được nó không. Nhưng tôi tin rằng đó là thực phẩm rất tốt, đó là dinh dưỡng và tôi tin rằng nó rất ngon, và tôi nghĩ rằng nó chỉ là vấn đề của tôi và văn hóa của tôi mà làm cho nó khó khăn cho tôi để suy nghĩ về ăn nó. Vì vậy, nó sẽ là một thử nghiệm rất tốt về khả năng của mình để quên đi văn hóa của tôi trong một phút và thật sự cố gắng và tận hưởng văn hóa Việt Nam. Nhưng đây chỉ là một số trong rất rất nhiều kinh nghiệm thú vị và tuyệt vời mà tôi đã có khi du lịch tại Việt Nam.
HOW CAN SOMEONE INVEST IN THE STOCK MARKET?
(Làm thế nào để bất kỳ ai cũng có thể đầu tư vào thị trường chứng khoán?)
The basic principle of the stock market is risk and return. In order to achieve a high return on your investment, you usually have to accept risk. The riskier the investment the higher the potential return. For example, investing in a bank that has a long history of profitable operations is not as risky as investing in a new company that has no history of operating profits. However, investing in a bank by buying its stock usually does not provide as high return as investing in a new technology company, for example. However, investing in a bank with a long operating history carries less risk.
Nguyên tắc cơ bản của thị trường chứng khoán là rủi ro và lợi nhuận. Để đạt được lợi nhuận cao trong đầu tư, bạn phải thường chấp nhận rủi ro. Rủi ro trong đầu tư càng cao thì tiềm năng trong lợi nhuận càng lớn. Ví dụ: đầu tư vào một ngân hàng đã có lịch sử hoạt động lợi nhuận lâu đời là ít rủi ro hơn đầu tư vào một công ty mới chưa có lịch sử hoạt động lợi nhuận. Đầu tư vào cổ phiếu ngân hàng thường không mang lại lợi nhuận cao bằng đầu tư vào một công ty kỹ thuật mới. Ngược lại, đầu tư vào một ngân hàng với lịch sử hoạt động lâu dài thì ít mang lại rủi ro hơn.
For example, from my own investment experience, I have purchased stock in Citibank, in the New York Stock Exchange. My rate of return is about 10%. I do not like to have a lot of risk, so I invest conservatively. My son, on the other hand, is young and does not mind to invest in risky companies. For example, he purchased stock in Google when Google was just beginning to operate, and when Google did not have a history of operating profits. He paid 30 dollars a share. Today, the stock is worth approximately 500 dollars per share because Google has been a very successful company. However, at the time he purchased the stock there was a possibility that Google would not be successful and he would have lost all his money.
Ví dụ: Bằng những kinh nghiệm đầu tư của mình, tôi sẽ mua cổ phiếu của Citibank, tại Sàn giao dịch chứng khoán New York. Tỉ lệ lợi nhuận của tôi khoảng 10%. Tôi không thích có nhiều rủi ro nên tôi đầu tư thận trọng. Con trai tôi thì trái lại, anh ấy trẻ và không quan tâm đã đầu tư vào những công ty có rủi ro. Ví dụ: Anh ta mua cổ phiếu của Google khi Google vừa mới bắt đầu hoạt động, khi đó Google không có lịch sử hoạt động lợi nhuận. Anh ta đã trả 30 đô la cho 1 cổ phiếu. Hiện giờ, giá cổ phiếu vào khoảng 500 đô la/1 cổ phiếu, bởi vì Google đã là một công ty rất thành công. Tuy nhiên ở thời điểm đó, Anh ta đã mua cổ phiếu với khả năng mà Google sẽ không thành công và anh ta có thể sẽ mất tất cả số tiền.
In this case, though it has proven to be a very good investment and he is very happy with the profits he realized from his investment in Google stock.
Trong trường hợp này, anh ta đã chứng minh được mình là một nhà đầu tư giỏi, anh ta rất vui sướng với lợi nhuận mà anh ta đã kiếm được từ việc đầu tư của mình vào cổ phiếu Google.
Cao Đình Hải - Tạm dịch
Được sửa bởi haicd ngày Sat Jan 19, 2013 4:08 am; sửa lần 11.